Advocaat bij politieverhoor

Uiterlijk 27 november 2016 moet de EU-richtlijn (2013/48/EU) waarin minimumregels voor het recht op rechtsbijstand in strafprocedures zijn opgenomen in nationale regelgeving omgezet zijn. Hiervoor is een wetsvoorstel (Kamerstukken II 34 157 nr. 2) ingediend. De Hoge Raad heeft bij arrest van 22 december 2015 (ECLI: NL: HR:2015:3608) echter al aangegeven er voortaan van uit te zullen gaan dat verdachten recht op verhoorbijstand hebben. De Hoge Raad heeft de rechtspraktijk tot 1 maart 2016 de gelegenheid gegeven om de feitelijke implementatie van dit recht te realiseren.

In Nederland bestaat al langere tijd een recht op consultatiebijstand (voor meerder- en minderjarige verdachten) én een recht op verhoorbijstand voor minderjarige verdachten. Het recht op consultatiebijstand biedt verdachten de mogelijkheid om voorafgaand aan het eerste verhoor een raadsman te raadplegen. Het recht op verhoorbijstand biedt verdachten de mogelijkheid om zich tijdens een verhoor te laten bijstaan door een raadsman.

Deze rechten zijn beschreven in de Aanwijzing rechtsbijstand politieverhoor (2010A007) (verder: de Aanwijzing). In afwachting van de bovengenoemde wettelijke regeling blijft deze Aanwijzing van kracht waar het gaat om de regeling van het recht op consultatiebijstand voor minderjarige en meerderjarige verdachten. Op dat vlak verandert er nog niets.

In een nieuwe beleidsbrief heeft het College van procureurs-generaal aangegeven op welke wijze de regels uit de Aanwijzing worden beïnvloed/wijzigen als gevolg van het genoemde arrest van de Hoge Raad. De nieuwe beleidsbrief van het College ziet op het recht van alle verdachten (aangehouden en ontboden) op bijstand van een raadsman tijdens verhoren door alle opsporingsinstanties.

In de beleidsbrief van het College wordt aangegeven dat het recht op verhoorbijstand voortaan niet alleen meer voor minderjarige verdachten geldt, maar ook voor meerderjarige verdachten.

Met betrekking tot een ontboden verdachte geldt dat de opsporingsinstantie hem in de ontbiedingsbrief wijst op zijn recht om zich bij zijn verhoor te laten bijstaan door een raadsman.

Vanaf 1 maart 2016 zullen de bij verhoorbijstand betrokken partijen (opsporings-instanties, advocatuur, Openbaar Ministerie, Raad voor Rechtsbijstand) het recht op verhoorbijstand feitelijk vorm gaan geven. In de beleidsbrief van het College wordt opgemerkt dat het hierbij om een waardevolle praktijk gaat, die recht doet aan evidente belangen van waarheidsvinding en een eerlijk proces.

Werkinstructies politie

De politie heeft het werkproces en de instructies rondom het realiseren van het recht op verhoorbijstand beschreven en vragen en antwoorden (Q&A) daarover voor de politiewerkvloer op schrift gesteld. Voor piketadvocaten is kennisname van deze Q&A dringend aanbevolen.

Bevoegdheden advocaat verhoor

Het verhoor is een opsporingsmiddel. Het verhoor vindt plaats tussen de verhorende ambtenaar en de verdachte. De regie over en de uitvoering van het verhoor ligt bij de verhorende ambtenaar. De verhorend ambtenaar heeft de leiding over het verhoor en handhaaft de orde tijdens het verhoor. Daarbij dient de verhorende ambtenaar ruimte te geven aan de raadsman om zijn bijstand vorm te kunnen geven binnen de kaders die in de bijlage bij de beleidsbrief van het College zijn neergelegd.

Uitgangspunt voor de regels over de inrichting en orde tijdens het politieverhoor is de regeling zoals opgenomen in het concept-wetsvoorstel en het Ontwerpbesluit, zoals deze door de Minister van Veiligheid en Justitie bij het parlement zijn ingediend.

Advocaten mogen vragen om onderbreking van het verhoor voor overleg en voor aanvang en na afloop van het verhoor opmerkingen maken of vragen stellen. Zij moeten zich daarbij richten tot de verhorend ambtenaar. De advocaat mag volgens de beleidsbrief van het College tijdens het verhoor een mobiele telefoon of laptop meenemen om aantekeningen te maken en piketmeldingen te ontvangen en te beantwoorden. Een uitzondering hierop kan gelden als bestaande huisregels van een verhoorlocatie zich hiertegen om veiligheidsredenen verzetten. Het maken van opnames of foto’s tijdens het verhoor is niet toegestaan.

Als de advocaat de orde of voortgang van het verhoor verstoort kan hij door de hulpofficier van justitie uit de verhoorruimte worden verwijderd.

Bron: Raad voor Rechtsbijstand 12 februari 2016