Onderzoeksresultaten: ‘straffen voor gerechtsdeurwaarders die de wet overtreden’

 Op deze pagina staan de onderzoeksresultaten gepubliceerd van onderzoek naar de straffen die gerechtsdeurwaarders opgelegd krijgen als blijkt dat zij zich bij het uitoefenen van hun beroep niet aan de wettelijke gedragscodes hebben gehouden.

Voor dit onderzoek zijn alle uitspraken van de Kamer voor Gerechtsdeurwaarders (KvG) van vorig jaar (2018) onder de loep genomen.

 De belangrijkste conclusies

• De tuchtrechter legt zeer lichte straffen (geen maatregelen, waarschuwing of berisping) op als deurwaarders de wet overtreden bij het innen van geld en een gedupeerde schuldenaar de klacht heeft ingediend.
• Hoge straffen, zoals schorsing en ontzetting uit het ambt, worden alleen opgelegd bij klachten die zijn ingediend door het Bureau Financieel Toezicht (BFT), de Koninklijke Beroepsorganisatie voor Gerechtsdeurwaarders (KBvG) of een andere deurwaarder.

(bron: tuchtrecht.overheid.nl)

Om een beeld te krijgen van de strafmaat die wordt opgelegd als de tuchtrechter een klacht gegrond heeft verklaard, zijn vervolgens alle uitspraken met betrekking tot de behandelde klachten geanalyseerd.

Tuchtrecht voor deurwaarders (in het kort)

Wanneer iemand te maken krijgt met een gerechtsdeurwaarder die zich niet aan de wet houdt, kan diegene een klacht indienen bij de Kamer voor Gerechtsdeurwaarders (KvG). Vervolgens bepaalt de voorzitter van de KvG of de kamer de zaak zal behandelen.

Als de voorzitter besluit dat er genoeg reden is om de klacht in de kamer te behandelen, zal de kamer aan de wet toetsen of de klacht gegrond of ongegrond is. Als de klacht gegrond blijkt, krijgt de deurwaarder die de wet heeft overtreden een straf opgelegd. Als de klacht ongegrond blijkt, heeft de klager nog de mogelijkheid om in hoger beroep te gaan bij het Gerechtshof te Amsterdam.

De voorzitter van de KvG kan ook besluiten de klacht zelfstandig af te doen. In de meeste gevallen wordt de klacht vervolgens direct ongegrond verklaard, zonder dat de klager wordt gehoord. De klager kan tegen deze voorzittersbeslissing nog wel in verzet gaan. Als de klager verzet instelt, dan is de KvG verplicht om de zaak alsnog in de kamer te behandelen. Nadeel van deze procedure is dat, indien de kamer de klacht vervolgens toch ongegrond verklaard, de klager niet meer de mogelijkheid heeft om bij het Gerechtshof in hoger beroep te gaan.

Doel van het onderzoek

Het komt in Nederland regelmatig voor dat mensen met schulden dieper in de financiële problemen komen, omdat zij te maken krijgen met deurwaarders die bij het uitvoeren van hun werkzaamheden de wet overtreden.

Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van de gangbare straffen die deurwaarders door de tuchtrechter opgelegd krijgen, wanneer is gebleken dat zij tijdens het uitvoeren van hun beroep de wet hebben overtreden.

Onderzoeksresultaten

(bron: tuchtrecht.overheid.nl)

Om een beeld te krijgen van de gangbare straffen die de tuchtrechter oplegt als gerechtsdeurwaarders de wet hebben overtreden, zijn eerst de hoeveelheden per type uitspraak van vorig jaar (2018) in kaart gebracht. Onderstaande afbeelding toont de resultaten.

Uit deze analyse blijkt dat het grootste gedeelte van de klachten (62,5%) door de tuchtrechter gegrond wordt verklaard.

 

Om een beeld te krijgen van de straffen die de tuchtrechter heeft opgelegd bij een gegronde klacht, zijn vervolgens de opgelegde straffen geanalyseerd.

(bron: tuchtrecht.overheid.nl)

Uit de analyse van de opgelegde straffen in 2018 blijkt dat de KvG vrijwel alleen maar lichte straffen oplegt bij gegronde klachten die door een schuldenaar of opdrachtgever zijn ingediend. Zo betreft de strafmaatregel in maar liefst 89,3 procent van deze zaken een ‘symbolische straf’, zoals ‘geen maatregelen’, ‘een waarschuwing’ of ‘een berisping’. Zware straffen zoals ‘schorsing’ of ontzetting uit het ambt komen op basis van deze klachten in zijn geheel niet voor.

Gerechtsdeurwaarders blijken dus nauwelijks gestraft te worden als zij de wet overtreden bij het innen van geld en de gedupeerde schuldenaren hierover een klacht bij de tuchtrechter hebben ingediend.

Bij gegronde klachten die door het Bureau Financieel Toezicht (BFT), de Koninklijke Beroepsorganisatie voor Gerechtsdeurwaarders (KBvG) of een andere deurwaarder zijn ingediend, kiest de KvG meestal juist wel voor de zwaardere straffen zoals ‘schorsing’ of ‘ontzetting uit het ambt’ en komen de ‘symbolische straffen’ vrijwel niet voor.

(bron: tuchtrecht.overheid.nl)

Voorbeelden van wetsovertreding door gerechtsdeurwaarders die bestraft worden met ‘een berisping’:

(bron: tuchtrecht.overheid.nl)

• Het niet of te laat terugbetalen van te veel geïnde bedragen.
• Het niet op tijd aanpassen van de beslagvrije voet, waardoor een schuldenaar verder in de financiële problemen komt.
• Schuldenaren bewust onjuist informeren, bijvoorbeeld over de totstandkoming van fouten.
• Het geven van onjuiste specificaties van berekeningen.
• (Ernstig) onzorgvuldig handelen.
• Het nalaten van de verplichtingen om zaken uit te zoeken of te controleren.
• Vanwege een ‘computerhack’, terwijl dit niet het geval bleek te zijn.
• De beslagvrije voet van een schuldenaar onwetmatig op ‘nihil’ stellen. De beslagvrije voet vervolgens niet aanpassen en vervolgens ook maatregelen (van beslaglegging op roerende zaken) aankondigen die nog helemaal niet genomen mochten worden.
• Verkeerde exploten afgeven.
• Onterecht geen rekening houden met speciale omstandigheden waarin een schuldenaar verkeert.

Voorbeelden van wetsovertreding door gerechtsdeurwaarders die bestraft worden met ‘een waarschuwing’:

(bron: tuchtrecht.overheid.nl)

• Oneigenlijke druk uitoefenen op een schuldenaar.
• Executoriaal derdenbeslag uitvoeren op basis van onjuiste gronden.
• Zonder toestemming de alimentatie van een meerderjarig kind vorderen.
• Nalaten een proces-verbaal van een te leggen beslag binnen de wettelijke termijn aan de geëxecuteerde te betekenen.
• Het meerdere keren nalaten om het verschil tussen de oude en de nieuwe beslagvrije voet terug te betalen.
• Nalaten om een onterecht ontvangen bedrag terug te storten.
• Zonder voorafgaand onderzoek en ten onrechte dreigen dat er gevangenisstraf kan worden opgelegd.
• Niet reageren op verzoeken om de beslagvrije voet opnieuw te berekenen.

Voorbeelden van wetsovertreding door gerechtsdeurwaarders die bestraft worden met ‘geen maatregelen’:

(bron: tuchtrecht.overheid.nl)

• Beslaglegging op een auto zonder dat dit enig doel heeft.
• Het onterecht leggen van bankbeslag.
• Het onterecht aanzeggen van een ontruiming.
• Het onvoldoende nakomen van onderzoeksplicht.
• Het niet of te laat beantwoorden van correspondentie van een schuldenaar.
• Nalaten een schuldenaar te informeren over de gevolgen van het niet nakomen van een getroffen regeling.

Boetes laag t.o.v. geleden schade

Bij de uitspraken van de KvG waarbij een klacht van een schuldenaar gegrond wordt verklaard, blijken de boetes aan de lage kant.

Een voorbeeld hiervan is dat een gerechtsdeurwaarder onterecht iemand zijn eigendommen met een materiële waarde van 10.000 euro heeft laten vernietigen. De kamer acht de klacht gegrond, maar legt slechts een boete op van 2.000 euro. Bovendien geeft de KvG in de uitspraak aan dat er voor een eventuele schadevergoeding geen ruimte is binnen het tuchtrecht.