Bestuurder Marleen Heijsteeg op tv bij Op1 vandaag.
Met ’trucjes’ en slechte voorlichting proberen veel gemeenten te voorkomen dat inwoners daadwerkelijk een bijstandsuitkering aanvragen. Ook worden mensen vaak niet geïnformeerd over het recht op een voorschot. Daarvoor waarschuwt Sociaal Verhaal, een club van zo’n twintig juristen die minima helpt met het aanvragen van een uitkering.
Volgens woordvoerder Peter Magnee krijgt zijn organisatie hierover geregeld klachten. Vaak worden mensen verwezen naar familieleden of vrienden. Soms moeten aanvragers ook zó veel informatie aanleveren dat ze afhaken. ,,Maar dan hebben ze na een poosje nog steeds geen geld en komen ze terug bij de gemeente. Sommigen krijgen dan weer een afwijzing omdat ze een tijd zijn onderhouden door familieleden.”
Om te voorkomen dat iemand die een bijstandsuitkering aanvraagt in financiële problemen komt, heeft die persoon recht op een voorschot van enkele honderden euro’s. Maar volgens het burgerpanel BurgerkrachtCentraal informeren de meeste gemeenten hun inwoners hier nauwelijks over.
Uit onderzoek van deze organisatie blijkt dat ruim de helft van alle gemeenten hier geen of nauwelijks informatie over geeft op haar website. Soms is de informatie zo verstopt dat die nauwelijks te vinden is. Woordvoerder Ray Heijder noemt dat ‘zeer zorgelijk’. Doel van het onderzoek is gemeenten zover te krijgen dat ze hun informatievoorziening verbeteren.
Heijder is van plan hier de komende jaren op te blijven controleren. Bovendien zal hij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Tweede Kamer benaderen om meer draagvlak te krijgen voor verbetering. ,,In schrijnende gevallen kunnen we ook naar de rechter stappen.” Hij hoopt echter dat dit niet nodig is.
Vordering
Sommige gemeenten geven eerlijk toe dat ze het recht op een voorschot ‘niet promoten’. Zo vertelt een woordvoerder van de gemeente Nissewaard dat het heel moeilijk is om het uitbetaalde voorschot terug te vorderen als iemand later geen recht blijkt te hebben op bijstand.
De VNG is verbaasd. ,,Er zijn regels en wij vinden natuurlijk dat gemeenten zich daaraan moeten houden. Het is slecht als uit het onderzoek mocht blijken dat dit niet het geval is”, aldus een woordvoerder. De VNG is dan ook benieuwd naar het onderzoek.
Wanhoop
De tegenwerking van gemeenten drijft sommige aanvragers tot wanhoop. ,,Ik zag het op een gegeven moment helemaal niet meer zitten, werd er depressief van. Moet ik dan de hoer gaan spelen”, zegt een 56-jarige Rotterdamse.
De vrouw, die anoniem wil blijven omdat ze bang is dat dit gevolgen heeft voor haar uitkering, vindt het verschrikkelijk dat ze voor bijstand bij de gemeente moest aankloppen. ,,Maar het kon gewoon niet anders. Ik moet wel eten.”
De Rotterdamse woonde tot vorig jaar op de Antillen, maar besloot terug te keren naar Nederland om hier een nieuw bestaan op te bouwen. Dat bleek echter minder makkelijk dan ze had gedacht. Veel werkgevers zaten niet te wachten op vrouwen van haar leeftijd, merkte ze al snel.
Afwijzing
Na de zomer besloot ze een uitkering aan te vragen. ,,Ik moest van alles opsturen en ze vroegen de meest gekke dingen, onder meer over mijn verblijf in het buitenland. Maar na vier weken kreeg ik een afwijzing. Ik zou niet voldoende informatie hebben aangeleverd.”
Wat moet ik dan? De hoer gaan spelen
De Rotterdamse probeerde het vervolgens nog een keer. Bijna een half jaar na haar eerste aanvraag kreeg ze een gesprek bij de gemeente Rotterdam. Inmiddels had ze zich ingeschreven bij haar ex-man, die haar op deze manier wilde helpen. Want zonder inschrijving was het niet mogelijk om een zorgverzekering af te sluiten en een uitkering te krijgen.
,,Maar tijdens dat gesprek werd ik gewoon ondervraagd alsof ik een crimineel was.” En weer werd ze afgewezen. Deze keer omdat ze stond ingeschreven bij haar ex. ,,Ze zeiden dat ze ervan uitgingen dat wij een gezamenlijk huishouden voerden. Ik raakte helemaal overstuur. ‘Wat moet ik dan? De hoer gaan spelen’, riep ik boos. Ik zag het gewoon echt helemaal niet meer zitten.”
Met hulp van juristen van Sociaal Verhaal vroeg ze voor een derde keer bijstand aan. En deze keer met succes, lijkt het.,,Het ziet ernaar uit dat het nu wel goed gaat komen.”
Geen uitzondering
Volgens Peter Magnee van Sociaal Verhaal is het verhaal van de Rotterdamse geen uitzondering. ,,Je ziet dat gemeenten een ontmoedigingsbeleid voeren op dit gebied. Het wordt mensen moeilijk gemaakt om aan de inlichtingenplicht te voldoen. Je krijgt een soort omgekeerde bewijslast.”
Volgens de gemeente Rotterdam wordt altijd aan mensen die langere tijd in het buitenland hebben gewoond, gevraagd of iemand vermogen heeft en waar die persoon van heeft geleefd in de periode voor de aanvraag van een uitkering.
,,Wonen ze bij iemand in, dan hebben ze te maken met de kostendelersnorm. Gebruikmaken van een postadres is mogelijk als er nog geen woon- en verblijfadres beschikbaar is in Rotterdam. Of als iemand wel ergens woont, maar zich om allerlei redenen niet op dat adres kan laten inschrijven.”
Bron: AD Rotterdam , 11 april 2018
