Sociaal advocaten: Juridisch Loket steeds meer uitgiftepunt voor diagnosedocument

dinsdag 01 december 2015 door redactie Mr.

Het Juridisch Loket wordt steeds meer een administratiekantoor voor afgifte van een diagnosedocument, in plaats van een eerstelijns rechtshulpinstantie. Dat blijkt uit een onderzoek van de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) onder haar leden.

Bij het Juridisch Loket kunnen mensen juridisch advies krijgen, of een doorverwijzing naar een advocaat. Rechtzoekenden hebben die doorverwijzing nodig om in aanmerking te komen voor een toevoeging. Het loket fungeert dus tevens als poortwachter. Het loket helpt alleen mensen met een laag inkomen en weinig vermogen.

Vorig jaar besloot staatssecretaris Teeven om de spreekuren alleen nog telefonisch te houden. Na protesten draaide hij dit besluit deels terug: de balies van de Juridisch Loketten zijn nu nog beperkt open. De functie als eerstelijns rechtshulpinstantie is door de beperking verzwakt, menen de VSAN-advocaten. De telefonische bereikbaarheid is wel verbeterd, maar is volgens 33 procent van de ondervraagden nog steeds onder de maat.

Een ander effect van de beperkte balietijden is dat de rechtzoekenden voor een eerste juridisch advies rechtstreeks naar de advocaat gaan. Die vraagt daarom steeds vaker voor hen een diagnosedocument aan voor gesubsidieerde rechtshulp. Zo’n verzoek wordt meestal snel afgehandeld, en de contacten met de advocatenkantoren zijn in het algemeen goed. Wel klagen sommige advocaten dat het soms onduidelijk is wie bij het loket het aanspreekpunt is voor een bepaalde zaak.

Veel rechtzoekenden vinden het lastig dat de balies niet altijd open zijn. Bellen kost 25 cent per minuut, wat een barrière kan zijn voor iemand met een smalle beurs. Vaak hebben ze geen telefoon, en als ze die wel hebben, kunnen ze alleen gebeld worden.

Een ander probleem van het bellen is dat veel cliënten het moeilijk vinden om hun verhaal telefonisch te doen. Vooral laaggeletterden hebben moeite met het bureaucratisch taalgebruik in documenten, en vinden het daarom lastig uit te leggen wat het probleem is.

Het algehele oordeel van de ondervraagde advocaten over het Juridisch Loket blijft gematigd positief. Aan de enquête deden 108 advocaten mee. De VSAN telt 600 leden.

Het deze week verschenen rapport van de Commissie-Wolfsen gaat ook in op de positie van het Juridisch Loket. De commissie constateert dat het diagnosedocument  van het Loket steeds meer fungeert als een kortingsbon. De cliënt die via het loket bij de advocaat belandt, krijgt namelijk 53 euro korting op de eigen bijdrage. “Bij een werkbezoek heeft de commissie kunnen vaststellen dat het telefoontje als formaliteit wordt gezien, ook in zaken waarin niet vaststaat dat rechtsbijstand door de advocaat de meest passende oplossing is.”

Om de eerstelijns rechtshulp te versterken stelt de commissie voor om het Juridisch Loket en de Raad voor Rechtsbijstand samen te voegen.