Samenwonen en bijstandsuitkering

Samenwonen met een bijstandsuitkering kan gevolgen hebben voor uw recht op bijstand. Als u bijstand ontvangt, dan controleert de gemeente of u niet samenwoont. Heeft u een uitkering en een vriend(in) of logees, dan kan dit voor de gemeente reden zijn om uw uitkering in onderzoek te nemen. Feitelijk schort de gemeente dan de uitbetaling van uw uitkering op om te onderzoeken of uw vriend(in) of logees niet te vaak bij u logeren. Of dat u juist zelf weinig thuis bent, waarbij de gemeente het vermoeden heeft dat u samenwoont met uw vriend(in) en geen recht meer heeft op een bijstandsuitkering. U moet oppassen als u een bijstandsuitkering en een relatie heeft. Als de gemeente uw relatie als samenwonen kwalificeert, dan wordt uw bijstandsuitkering stopgezet. Het komt regelmatig voor dat de gemeente voor uw deur gaat posten, de buren ondervraagt of onverwachts bij u thuis langskomt en in uw koelkast kijkt, door uw wasmand gaat, uw tandenborstels telt, uw waterverbruik controleert enzovoort. Er is zelfs een voorbeeld dat een gemeente een bijstandsgerechtigde op drie verschillende dagen en tijdstippen oproept om langs te komen bij de gemeente, waarbij er dan voor de deur van de woning van de bijstandsgerechtigde wordt gepost, om te bezien of zij wel vanuit haar eigen woning vertrekt om naar de gemeente te gaan. De gemeente heeft zeer veel bevoegdheden om te kunnen vaststellen of er sprake is van samenwonen met een bijstandsuitkering. Als de gemeente een vermoeden heeft van samenwonen, dan stelt de sociale recherche van de gemeente een onderzoek naar u in. U bent verplicht om aan een dergelijk onderzoek van de gemeente mee te werken, anders kan uw uitkering gelijk worden stopgezet. De sociale recherche mag u ondervragen. Ze kunnen uw vriend(in) vragen om een verklaring af te leggen. Ze kunnen uw pintransacties onderzoeken (of u regelmatig in een andere stad heeft gepind). En de sociale recherche mag op elk moment uw woning betreden voor onderzoek. Als u de gemeente niet binnenlaat in uw woning en uw kasten niet opent, dan is dat al reden genoeg om uw bijstandsuitkering stop te zetten.  Soms wil de sociale recherche de woning van uw vriend(in) betreden, om te controleren of er niet veel persoonlijke spullen van u liggen.

Regels uitkering en vriend(in)

In de rechtspraak zijn regels geformuleerd over het hebben van een uitkering en een vriend(in). Als er sprake is van een gezamenlijke huishouding, dan mag de gemeente uw bijstandsuitkering stopzetten vanwege samenwonen of langdurige logees.  Of er sprake is van een gezamenlijke huishouding op basis waarvan de uitkering wordt gestopt, wordt bepaald aan de hand van objectieve criteria. Uw eigen redenen die tot het samenwonen hebben geleid (bijvoorbeeld mantelzorg of hulp bij ziekte) en de aard van uw onderlinge relatie (bijvoorbeeld puur platonisch, of kinderen samen), zijn niet van belang. Dit komt erop neer dat u eigenlijk geen ‘goede reden’ kunt aanvoeren om het samenwonen met een uitkering naar de gemeente recht te praten. Als de gemeente vindt dat er sprake is van een gezamenlijke huishouding (al had u voor u zelf een goede reden), dan mag de bijstandsuitkering worden stopgezet. Ook als u en uw vriend(in) officieel op verschillende adressen wonen, betekent niet dat uw relatie niet als ‘samenwonen’ is aan te merken. Wanneer u de ene week op uw eigen adres verblijft en weer andere dagen in de woning van uw vriend(in), maakt dat er volgens de Participatiewet sprake kan zijn van het voeren van een gezamenlijke huishouding.

Wederzijdse zorg

Een tweede regel over uitkering en een vriend(in) is het verschaffen van wederzijdse zorg. Dit betekent dat zelfs al kan de gemeente niet hard maken dat u samenwoont met uw vriend(in), maar wel blijkt dat er sprake is van wederzijdse zorg, dit mag worden aangemerkt als het voeren van een gezamenlijke huishouding. Uw uitkering wordt stopgezet. Wederzijdse zorg betekent dat u, of uw vriend(in), in elkaars verzorging voorzien. Bijvoorbeeld als jullie boodschappen doen voor elkaar, uw vriend(in) uw auto of uw verzekeringen betaalt, of regelmatig kleding voor u koopt. Regelmatig koken voor en eten met elkaar, is voor de gemeente een reden om aan te nemen dat er sprake is van wederzijdse zorg. Dit alles leidt tot beëindiging van uw recht op een bijstandsuitkering vanwege samenwonen met uw vriend(in). Samenwonen voor de bijstand is volgens de regels dus anders uit te leggen dan feitelijk samenwonen. U moet hiermee rekening houden als u een uitkering en een vriend(in) heeft. Neem contact op met Sociaal Verhaal als u wilt weten of uw relatie met een vriend of logees is aan te merken als wederzijdse zorg of een gezamenlijke huishouding.