Schuldopkoper Direct Pay: ‘Dit is het succes van ons bedrijf’

Één bedrijf is verantwoordelijk voor ruim tien procent van alle schuldzaken bij kantonrechters.

Schuldopkoper Direct Pay is kampioen rechtszaken aanspannen. Het bedrijf sleepte in het afgelopen jaar ruim 42.000 Nederlanders voor de rechter. Het incassobureau hoopt op verstekveroordelingen en verstuurt verwarrende brieven waardoor gedupeerden uit de rechtszaal wegblijven.

Tien procent van alle schuldzaken bij Nederlandse kantonrechters wordt aangespannen door één bedrijf: schuldopkoper Direct Pay. Relatief kleine schuldzaken van het bedrijf veroorzaken een groot deel van de werklast van kantonrechters. Meer dan een derde van alle kantonzaken in Nederland gaat over schulden. Per werkdag sleept Direct Pay 165 debiteuren voor de rechter. Dat zijn er 42.000 per jaar, evenveel mensen als er wonen in De Bilt.

Concurrenten van het bedrijf doen veel minder vaak een beroep op de kantonrechter. Direct Pay was afgelopen jaar goed voor bijna tachtig procent van alle zaken die werden aangespannen door schuldopkopers. Het aantal zaken dat het voor de rechter bracht, steeg in de laatste vijf jaar met zeshonderd procent. Concurrent schuldopkoper Hoist, die na Direct Pay het vaakst naar de rechter liep, deed dat ‘slechts’ zevenduizend keer.

De gang naar de rechter lijkt een bewuste strategie om schuldenaren maximaal onder druk te zetten, blijkt uit onderzoek van actualiteitenprogramma Nieuwsuur en platform voor onderzoeksjournalistiek Investico. Ook bij kleine schulden legt Direct Pay beslag op iemands bankrekening. Daar is een vonnis van de kantonrechter voor nodig. Bijna driekwart van de debiteuren van Direct Pay wordt bij verstek (afwezigheid) veroordeeld. Debiteuren komen regelmatig niet opdagen omdat ze uit correspondentie met het bedrijf hadden begrepen dat de rechtszaak niet zou doorgaan.

‘Een gang naar de rechter mag slechts een laatste stap zijn’, zegt Marco Florijn, directeur van de branchevereniging voor schuldhulpverleners NVVK. ‘Ons rechtssysteem is zo ingericht dat je schuldproblemen eerst in overleg oplost. Pas als dat niet lukt, ga je naar de rechter. Maar schuldopkopers zijn bij uitstek slecht bereikbaar voor overleg. Veel schuldregelingen stranden door hun toedoen.’

Schuldopkoper Direct Pay ziet de last die het legt op het gerechtelijk systeem niet als een probleem. ‘De toename van het aantal zaken toont het succes van ons bedrijf. De handel in webwinkelschulden groeit en wij hebben daar een groot aandeel in. Meer handel in schuld betekent meer rechtszaken’, zegt Marco van Katwijk, Chief Operating Officer bij het bedrijf. Hij ontkent de slechte bereikbaarheid voor debiteuren die hun schuld buiten de rechter om willen regelen. ‘Ook voor ons is de gang naar de rechter een laatste stap.’

Kantonrechter Monetta Ulrici van de rechtbank Amsterdam reageert verrast op het aantal zaken van Direct Pay. ‘Het overgrote deel van de zaken zijn verstekzaken. Daar rekent Direct Pay ook op. Dat kunnen we zien aan de manier waarop ze hun dagvaardingen opstellen. Die bevatten veelal gestandaardiseerde teksten.’

Incassobureau Direct Pay werd groot in het opkopen van schulden. Bedrijven als Essent, T-Mobile, Vodafone en webshop Otto dragen hun onbetaalde facturen over aan dit bedrijf, dat ze vervolgens voor hen int. De grootste groei maakt het bedrijf nu door openstaande rekeningen op te kopen van webshops, zegt Van Katwijk. Namen van klanten wil hij niet noemen.

In de juridische procedure worden debiteuren regelmatig op het verkeerde been gezet door Direct Pay, blijkt uit het onderzoek van Investico en Nieuwsuur. Norman Dohmen uit Brunssum werd gedaagd door Direct Pay, maar kreeg daarna een brief dat de dagvaarding niet door zou gaan als hij een betalingsregeling zou treffen. ‘Als leek denk je dan dat het wel meevalt’, zegt zijn juridisch adviseur Roel Schreuders. ‘Op die manier trappen meer mensen in de val. Dan komen ze niet naar de rechtbank en krijgen ze een verstekvonnis waarbij ze niet zijn gehoord.’

Roy Stroucken, kapper in het Limburgse Kerkrade, overkwam hetzelfde. Nadat Direct Pay een zaak had aangespannen, kreeg hij een brief dat hij een gerechtelijke procedure nog kon voorkomen als hij op tijd zou betalen. ‘Ik heb netjes op die brief gereageerd en gezegd dat ik het niet eens was met de schuldeis. Ik dacht dat de rechtszaak niet meer doorging. Maar dat bleek niet zo te zijn, dus werd ik veroordeeld zonder dat ik was gehoord. Als ik had geweten dat Direct Pay mijn zaak gewoon doorzette, had ik me verdedigd. Maar ik wist het niet.’

Direct Pay laat weten dat het in elke fase probeert om kosten voor debiteuren te beperken. Om die reden biedt het ook na de dagvaarding nog de mogelijkheid om een betalingsregeling te treffen, aldus het bedrijf.

Dat Direct Pay niet rekent op veel tegenspraak bij de rechter blijkt ook uit de gebrekkige dossiers die daar worden voorgelegd. Norman Dohmen maakte afgelopen voorjaar bezwaar tegen zijn veroordeling. In juli oordeelde de Limburgse kantonrechter dat de eis van Direct Pay gebaseerd was op een gebrekkig dossier waarin contracten en nota’s ontbraken, onduidelijk was om welke kostenpost het ging, en of de klant de rekening nu wel of niet had betaald. In een ander dossier kwam de Limburgse rechter tot dezelfde conclusie.

Direct Pay wil niet op deze specifieke zaken ingaan. ‘Juist aan kleine schulden besteden consumenten weinig aandacht. Daarom moeten wij relatief vaak naar de rechter stappen’, aldus het bedrijf.

Het bedrijfsmodel van de schuldopkopers kan rekenen op kritiek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Die liet in een eerder artikel van Investico en De Groene Amsterdammer weten ernstig te betwijfelen of schuldopkopers wel voldoende capaciteit hebben om zorgvuldig met opgekochte schulden om te gaan. ‘De overdracht van leningen is economisch waarschijnlijk niet meer aantrekkelijk als de bedrijven zich aan de AFM-richtlijnen houden’, aldus de toezichthouder.

Demissionair minister van Veiligheid & Justitie Stef Blok liet onlangs weten niet te willen onderzoeken of er een verbod kan komen op de verkoop van particuliere schulden. Volgens hem functioneert de sector goed, en is er slechts sprake van enkele bedrijven die zich niet aan de regels houden.

‘Stuitend onverschillig’, noemt Jasper van Dijk (SP) de houding van de bewindvoerder. ‘We moeten er juist voor zorgen dat we mensen beschermen tegen de incasso-industrie’, zegt hij. Van Dijk werkt momenteel aan een verbod op doorverkoop van particuliere schulden.

Het nieuwe kabinet kondigt ook enkele maatregelen aan tegen misstanden in de incassosector. Zo wil Rutte III strenger gaan handhaven op het maximale bedrag dat incassobureaus in rekening mogen brengen. Ook komt er een nationaal incassoregister: bureaus die vaak in de fout gaan kunnen boetes krijgen en uiteindelijk uit het register geschrapt worden, zo luiden de voornemens.

Direct Pay verwacht dit jaar hetzelfde aantal zaken aan te spannen als in 2016. Naar aanleiding van onze vragen kondigt het bedrijf wel maatregelen aan om volgend jaar te proberen minder zaken aan te spannen. Daartoe belooft het onder meer incassokosten kwijt te schelden aan mensen in de bijstand en zich coulanter op te stellen bij betalingsregelingen.

Schuld & Kassa
Handel in private schulden en onbetaalde rekeningen is in ons land relatief nieuw. De praktijk is komen overwaaien uit de Verenigde Staten, waar inmiddels zelfs een beurs is ingericht om razendsnel en virtueel schuldpapieren van hand tot hand te laten gaan. In Nederland is het kopen en verkopen van schulden pas echt van de grond gekomen tijdens de crisis.

Steeds meer Nederlanders hebben schuldproblemen. Bijna één op de vijf huishoudens kampt met een ‘risicovolle schuld’. Een groep van naar schatting 750.000 tot een miljoen mensen lukt het niet om de schulden geleidelijk af te lossen, die betaalt maandelijks minder dan de rente en de aflossingskosten. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau is de positie van mensen met een laag inkomen steeds precairder; zij hebben niet genoeg financiële buffer om een grote, onverwachte uitgave te doen zonder zich in de schulden te steken. Voor zoiets als een kapotte koelkast of een doktersrekening zijn ze gedwongen aan te kloppen bij een kredietverstrekker.

Bron: De Groene Amsterdammer, 16 oktober 2017